Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) jest jednym z nurtów terapii krótkoterminowej, opiera się na prowadzeniu rozmów z klientem, który w swoim życiu potrzebuje zmiany lub nie potrafi sobie samodzielnie poradzić z problemami życiowymi. Klient przy wsparciu terapeuty uczy się patrzeć na swoje dotychczasowe wybory z innej perspektywy. Psycholog ma ułatwić klientowi analizę, nazwanie, uporządkowanie i zrozumienie jego problemów bez nadmiernego rozpamiętywania negatywnych zdarzeń z przeszłości.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach dąży do poszukiwania najbardziej optymalnego rozwiązania trudnej sytuacji, w której znalazł się klient. Osoba pomagająca nie skupia się na odkryciu źródła problemu i jego analizowaniu. Wspólne spotkania mają na celu wydobycie i wzmocnienie zasobów klienta, jego mocnych stron oraz budowanie wewnętrznej siły do przezwyciężania trudności. TSR ma szerokie zastosowanie w wielu obszarach m.in. w leczeniu uzależnień, depresji, zaburzeń odżywiania. Sprawdza się także w pracy z klientami doświadczającymi np. przemocy, konfliktów małżeńskich, problemów wychowawczych itp.
Terapeuta w Terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach
Terapeuta prowadzi rozmowę z klientem w taki sposób, aby pomóc mu w jak najkrótszym czasie znaleźć optymalne rozwiązanie problemu z jakim się zgłasza. Tutaj klient jest uważany za eksperta od swojego życia, a terapeuta towarzyszy mu w procesie wprowadzania zmian poprzez wydobywanie jego talentów i zasobów osobistych. Proces terapeutyczny skupia się na teraźniejszości i przyszłości, a analiza trudnych wydarzeń z przeszłości służy tylko po to by klient mógł zobaczyć i uświadomić sobie jakie umiejętności czy zasoby, które posiada pomogły mu poradzić sobie z tym zdarzeniem . Rola terapeuty polega na pokazaniu klientowi jak z jego przeszłych doświadczeń wydobywać rzeczy użyteczne i ważne z perspektywy teraźniejszości i przyszłości.
Terapeuta podąża wraz z klientem jego indywidualną ścieżką poszukiwania rozwiązań, bowiem tylko klient wie kiedy problem, z którym się zgłosił został rozwiązany. Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach zakłada, iż każdy posiada zasoby, a rolą terapeuty jest pomóc je nazwać i umiejętnie wykorzystać do szukania potrzebnych rozwiązań. Terapeuta nie daje gotowych rozwiązań lecz jego rolą jest tylko towarzyszenie swojemu klientowi. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach zakłada, iż każdy posiada zasoby, a rolą terapeuty jest pomóc je nazwać i umiejętnie wykorzystać do szukania potrzebnych rozwiązań. Problem w tym podejściu terapeutycznym rozumiany jest jako negatywny lecz naturalnie występujący element życia każdego człowieka, któremu możemy stawić czoło używając swoich mocnych stron i talentów.
Podejście TSR koncentruje się na teraźniejszości, na tym co dzieje się tu i teraz. Przeszłość analizowana jest tylko z perspektywy pozytywnych doświadczeń, które mogą być użyteczne w osiągnięciu oczekiwanej przez klienta zmiany. Jednym z założeń terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach jest przekonanie, że każda osoba szukająca pomocy jest wyjątkowa, niepowtarzalna oraz posiada wystarczające zasoby osobiste by dany problem rozwiązać, a rolą terapeuty jest pomoc w ich wydobyciu. Pomagający prezentuje postawę niewiedzy – nie wie lepiej i więcej od klienta ponieważ to klient jest ekspertem od swojego życia. W TSR praca terapeutyczna koncentruje się na określaniu małych kroków w kierunku realizacji celu, jednocześnie uwzględniając realne możliwości i zasoby klienta.
Podstawowe założenia TSR:
- Nie trzeba znać szczegółów dotyczących problemu, aby znaleźć rozwiązanie.
- Nigdy nie jest zawsze, zawsze są momenty, gdy najgorsza rzeczywistość wygląda trochę lepiej – wyjątki od problemu sugerują stosowne rozwiązania.
- Koncentracja na pozytywach, rozwiązaniach, teraźniejszości i przyszłości, kierunek terapii wyznaczają potrzeby, a nie problem,
- Małe zmiany wywołują duże zmiany.
- Klienci są pełni zasobów potrzebnych do znalezienia rozwiązania.
- Klient jest ekspertem od swojego życia, czasami potrzebuje jednak wsparcia.
- Klienci znają stosowne rozwiązania, oni określają cele terapii.
- Opór nie jest użyteczną koncepcją w pracy -współpraca jest niezbędna.
- Istnieje wiele sposobów spojrzenia na daną sytuację, żaden nie jest bardziej właściwy niż inne.
Dla kogo jest Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach?
Krótkoterminowa Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach zalecana jest dla osób w każdym wieku zarówno dla dzieci, młodzieży jak i dorosłych. Szczególnie polecana jest dla osób, które:
- pragną wzmocnić i ustabilizować swoje poczucie własnej wartości
- szukają wsparcia w sytuacjach kryzysowych np. wywołanych nagłą chorobą
- doświadczają problemów w utrzymaniu satysfakcjonujących relacji w rodzinie, w środowisku zawodowym lub w grupie rówieśniczej
- odczuwają chroniczny stres i ciągły stan wzmożonego napięcia
- mają problemy wychowawcze z dziećmi
- utraciły kogoś bliskiego (np. na skutek rozwodu, śmierci . rozstania, długotrwałej rozłąki),
- czują, że ich kariera zawodowa utknęła w martwym punkcie i nie mają pomysłu jak dalej pokierować swoim życiem
- chcą przy wsparciu specjalisty zbudować wewnętrzną stabilną motywację by wprowadzić pozytywne zmiany w swoim życiu
Zalety Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach:
- skupienie się na zasobach klienta, jego mocnych stronach, a nie na deficytach czy zaburzeniach;
- koncentracja na celach i zmianie, którą klient chce osiągnąć, a nie na problemach;
- na jego dotychczasowych osiągnięciach, a nie na porażkach;
- na wyjątkach od sytuacji problemowych, a nie częstotliwości występowania problemów i ich rozmiarach.
- uniwersalność bowiem stosowanie techniki i narzędzi pochodzących z nurtu TSR sprawdza się w wielu obszarach np. zaburzeniach nastroju, uzależnieniach czy w momencie doświadczania kryzysu życiowego
Filozofia centralna TSR:
- Jeśli coś DZIAŁA – rób tego więcej
- Jeśli coś nie działa, nie rób tego więcej. RÓB COŚ INNEGO
- Jeśli coś się NIE ZEPSUŁO – NIE NAPRAWIAJ tego
Bibliografia:
Prochaska J. O., Norcross J. C., Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna, Warszawa 2006.
Szczepkowski J., Resocjalizacja młodzieży uzależnionej oparta na potencjałach. W poszukiwaniu rozwiązań instytucjonalnych, Toruń 2016.
